Investing.com – Elektronik ödeme sistemi olarak ortaya çıkan Bitcoin’den sonra kripto para sektörü hızla gelişti ve birçok farklı segmente yayıldı.
Sektör, kısa tarihinde 3 trilyon dolarlık piyasa değerine ulaşarak finansal piyasalarda yerini almıştır. Kripto para birimleri spekülatif faaliyetleriyle ön plana çıkıyor, daha çok projelerin yerel varlıklarını ikincil piyasalarda alıp satıyor. Ancak projelerin ekosisteminde kullanılan bu kripto para birimleri de tıpkı klasik piyasalardaki hisse senetleri gibi şirketlerinin değeri oranında bir varlığı temsil ediyor.
Bu açıdan bakıldığında kripto para birimleri, spekülatif kullanımlarının dışında aslında yeni gelişen bir finansal yapının değerli bir unsurudur. Buna bağlı olarak kripto para birimlerinin altında yatan teknoloji olan Blockchain ile finansal teknolojinin değerli bir paydaşı olarak içsel değer kazanmaya başlamıştır.
Günümüzde birçok şirket, kripto para şirketleriyle iş birliği yaparak fintech segmentinde yenilikçi bir yaklaşımı benimseme yolunda ilerliyor. Ayrıca risk sermayesi şirketleri de kripto şirketlerine yaptıkları yatırımlarla bu alanda faaliyet gösteren projeleri desteklemeye devam ediyor.
Bu yazı dizimizde kripto sektöründeki dalları ele alacağız ve bu segmentlerde faaliyet göstermeye devam eden protokoller ve projeler hakkında detaylara değineceğiz.
Kripto endüstrisinde makul amaçlarla faaliyet gösteren segmentleri şu şekilde kategorize edebiliriz:
- Katman-1 Protokolleri (Katman 1)
- Katman-2 Protokolleri (Katman 2)
- Proof of Work Öğeleri
- Proof Of Stake Varlıkları
- Merkezi Olmayan Finans (DeFi)
- Sıvı Staking
- oyun oynamak
- Altyapı Protokolleri
- sanal evren
- Taraftar Jetonu
- meme madeni para
Burada tasnif edilen alanlardan bazıları birbiriyle yakından ilişkili bölümler olarak yorumlanabileceği gibi, bazı alanlar da alt bölümler olarak tanımlanabilir. Kripto endüstrisindeki birçok departman birbirine bağlı kabul edilirken, bir projenin veya protokolün birkaç kategoriye ayrıldığını görebiliriz. Buna göre bazı projeler uzmanlık alanlarına göre sınıflandırıldı.
Katman-1 Protokolleri (Katman 1)
Kripto para ekosisteminin ana Blockchain ağı, katman-1 (katman 1) olarak adlandırılır.
Katman-1 Blok Zinciri nedir?
Ana ağ olarak adlandırılan Layer 1 protokolleri, süreçlerin kendi Blockchain ağında işlendiği ve sonlandırıldığı sistemlerdir. Bu işlemler gerçekleşirken başka bir ağa ihtiyaç duymayan ana ağlar işlem fiyatı olarak kendi tokenlarını kullanırlar.
Blockchain ağındaki süreçlerin işlenmesi ve sonuçlandırılması, doğrulayıcılar (düğümler) adı verilen kişiler tarafından gerçekleştirilir. Doğrulayıcılar, Blockchain ağına yazılım aracılığıyla bağlanan ve ağa güvenlik sağlayan sistemlerdir. Buna göre, bir ağda ne kadar çok doğrulayıcı varsa, o ağın ademi merkeziyetçiliği o kadar yüksek olur ki bu güvenlik için olumlu bir olgudur. Ancak bu, ağın ölçeklenebilirliği ile ilgili bazı sorunlara neden olabilir.
Ethereum Network’ün kurucu ortağı Vitalik Buterin, 1. katman Blockchain ağları için Blockchain üçlemesini tanımladı ve yukarıda bahsedilen konuları detaylandırdı. Blockchain ağlarının 3 ana ayağını oluşturan olgular güvenlik, ademi merkeziyetçilik ve ölçeklenebilirlik olarak adlandırılıyor. Vitalik Buterin, bu 3 kavramın aynı anda maksimum seviyelerine ulaşamayacağını vurguladı. Başka bir deyişle, Blockchain ağı ademi merkeziyetçiliğini yitirdikçe daha az güvenilir ve daha ölçeklenebilir hale geliyor. Bu, doğrulayıcı sayısının az olduğu ağlarda süreçlerin daha hızlı gerçekleşmesi ile açıklanmaktadır.
Yıllar içinde Blockchain ağında güvenliği en üst seviyede tutarak daha hızlı süreçlerin gerçekleştirildiği mutabakat sistemleri geliştirildi ve geliştirilmeye devam ediyor. Ayrıca 1. katman ağdaki süreçlerin zaman içinde daha hızlı işlenmesini sağlayan 2. katman ağlar da sektörde değerli bir yer edinmiştir.
Katman 1 ağları, merkezi olmayan uygulamalara güç sağlamanın yanı sıra kripto endüstrisinde fon transfer sistemleri olarak kullanılabilir.
İlk 10 katman-1 Blockchain ağı
- bitcoin(BTC)
- Ethereum(ETH)
- BNB
- Kardan(ADA)
- solmak(SOL)
- puantiye(NOKTA)
- Çığ(AVAX)
- Bitcoin Nakit(BCH)
- aptos(UYGUN)
- hedera(HBAR)
Serimize dalın, en büyük 1. katman Blockchain ağlarını tanıtarak ve ardından 2. katman ağları hakkında bilgiler vererek devam edeceğiz.
